Ιστορικά Στοιχεία για την Ενοριακή Εκκλησία

Πιστοποιήσεις και βεβαιώσεις για την ακίνητη περιουσία του ενοριακού ναού (1785)

ΑΚΤ, φακ. 52, φ. 362

Στις 24 Φεβρουαρίου 1785. Ν.Η.

Με την πα­ρούσα οι υ­πο­γε­γραμ­μέ­νοι μάρ­τυ­ρες βεβαιώνουν ό­τι τα χω­ρά­φια της ε­νο­ρί­ας του Σμαρ­δά­κι­του που βρί­σκο­νται στην το­πο­θε­σί­α Α­σπρά­δι και ο­που­δή­πο­τε αλ­λού, δεν ο­φεί­λουν κάτι σε οποιονδήποτε.

Ι­διαί­τε­ρα δεν ο­φεί­λουν σε κανένα δουλεία δρό­μου. Αυ­τό το πι­στο­ποιούν στην ψυ­χή τους και με όρ­κο και θέ­λουν η πα­ρού­σα να ι­σχύ­ει ο­που­δή­πο­τε χρεια­στεί.

-          Γε­ώρ­γιος Φι­λιπ­πού­σης του πο­τέ Φρα­γκί­σκου βε­βαιώ­νει ό­πως πα­ρα­πάνω.

-          Νι­κό­λα­ος Κο­ντο­φριός του πο­τέ Κο­ντο­φριού βε­βαιώ­νει ό­πως πα­ρα­πά­νω.

-          Μάρ­κος Φώ­σκο­λος του πο­τέ Τζουάν­νε, βε­βαιώ­νει ό­πως πα­ρα­πά­νω.

-          Γε­ώρ­γιος Σκλά­βος του πο­τέ Νι­κο­λού, βε­βαιώ­νει ό­πως πα­ρα­πά­νω.

-          Μα­θιός Ρε­μούν­δος του πο­τέ Νι­κο­λού, ό­πως πα­ρα­πά­νω.

-          Νι­κό­λα­ος Φι­λιπ­πού­σης του πο­τέ Βερ­νάρ­δου, ό­πως πα­ρα­πά­νω.

-          Μα­θιός Ρε­μούν­δος του πο­τέ Νι­κο­λού, ό­πως πα­ρα­πά­νω.

-          Και άλ­λοι πολ­λοί, γυ­ναί­κες και άν­δρες και ό­λο το χω­ριό που βε­βαιώ­νουν αυ­τό το ί­διο.

Ιω­άν­νης Φώ­σκο­λος ιε­ρέ­ας και ε­φη­μέ­ριος του Σμαρ­δά­κι­του, πα­ρα­κα­λετός το έ­γρα­ψα.

(φ. 362v: Τα παρακάτω είναι γραμμένα από το χέρι του επισκόπου Ιωάννη Fonton)

Εκτός από τους πίσω υπογεγραμμένους.

-          Μάρκος Φώσκολος του Γιάννη

-          Φραγκίσκος Φώσκολος του ποτέ Ζαννή

-          Νικολός Ρεμούνδος του ποτέ Λοϊζου

-          Φραγκίσκος ποτέ του ... Νικόλα

-          Μάρκος Φώσκολος του ποτέ Γιάννη

-          Πέρος Γαβαλάς του ποτέ Μάρκου

-          Φραγκίσκος Δασύρας του ποτέ Λινάρδου.

Εις το Ασπράδι και εις της Κεράς το αμπέλι.

2

Αιτήματα των ενοριτών του Σμαρδάκιτου προς τον επίσκοπο Τήνου (1794)

ΑΚΤ φακ.52, φ.360

Σεβασμιότατε,

Οι επικεφαλής του χωριού του Σμαρδάκιτου, ενωμένοι με τον εφημέριό τους Δομήνικο Λιμπράντη, ταπεινωμένοι στα πόδια της Σεβασμιότητάς σας της εκθέτουν με κάθε υποταγή: το χωριό μας έχει μια Εκκλησία που εκτός από το ότι είναι σκοτεινή και υγρή, έχει τη χειρότερη αρχιτεκτονική (κατασκευή) και επίσης κινδυνεύει να πέσει από τη μεριά του βορινού τοίχου.

Εμείς, πριν πέσει αυτός ο τοίχος σκεπτόμαστε να βάλουμε μπροστά για να ξανακτίσουμε αυτή την εκκλησία, μεγαλώνοντάς την, αφαιρώντας από τη μέση την κολώνα και κάνοντάς την περισσότερο φωτεινή. Όμως, με τη σύμφωνη γνώμη και των άλλων πιστών του χωριού, είμαστε αποφασισμένοι από μέρους μας να ξανακτίσουμε και να καταστήσουμε όμορφη αυτή την εκκλησία με τον κόπο μας, καθώς επίσης και με δικά μας χρήματα, όσο το επιτρέπει η φτώχια μας. Όμως, επειδή αυτός ο κόπος και τα χρήματά μας δεν μπορούν να φτάνουν για να ξανακτίσουμε από τα θεμέλια μια εκκλησία, εκθέτουμε στη Σεβασμιότητά σας τα εξής:

Επειδή αυτή η Εκκλησία έχει σε οκτώ διαφορετικά μέρη εννιά μικρά κομμάτια χωράφι, καθώς και ένα δέκατο μικρό κομμάτι που ανήκουν στον εφημέριο και όλα αυτά τα δέκα κομματάκια χωράφι δεν δίνουν κανένα όφελος ούτε στην εκκλησία ούτε στον εφημέριο, αλλά και επιπλέον χρησιμεύουν για να τα νέμονται (pascolo) οι γείτονες. Απ’ αυτά τα κομματάκια χωραφιών κάποιο αξίζει έξι πιάστρες, άλλο δέκα, άλλο περισσότερο και άλλο λιγότερο, το χωράφι του εφημέριου αν και δίνει πολύ μικρό όφελος, αν πουληθεί, μπορεί να αποδώσει μέχρι εκατό πιάστρες. Έτσι, από την πώληση και των δέκα κομματιών είναι δυνατόν να πάρουμε ένα σύνολο χρημάτων από διακόσιες πιάστρες. Τα δέκα κομμάτια χωράφι είναι τα ακόλουθα:

Στο Γνάρη παραγγεριά

Στου Σαραντά μια παραγγεριά με αμπελάκι που δίνει μια κόφα σταφύλια.

Στις Χαλακιές μια παραγγεριά

Στου Πετεινού το Λαγκάδι παραγγεριά με αμπελάκι, που δίνει μια κόφα σταφύλια.

Στον Άγιο Γιώργη ένα κομμάτι χωράφι μέσα στα χωράφια του Γιώργη Μπορνά.

Στις Χωστές ένα χωραφάκι (που αξίζει) έξι πιάστρες.

Στον Αγ. Παντελεήμονα ένα όμοιο χωραφάκι.

Στον Άγ. Πέτρο το χωράφι του εφημέριου.

Τώρα, λοιπόν, εμείς οι ικέτες, ταπεινωμένοι στα πόδια της Σεβασμιότητάς σας, σας παρακαλούμε να δώσετε άδεια να πουλήσουμε αυτά τα χωράφια και να χρησιμοποιήσουμε τα χρήματα στην εκκλησία και να προσθέσουμε πάνω στα άλλα καλά χωράφια της ίδιας (εκκλησίας) τις υποχρεώσεις των δυο Λειτουργιών το χρόνο, που έχει το παπαδικό χωράφι. Έτσι ικετεύουν όπως ο Ύψιστος...

Αν είναι αληθή τα όσα εκθέτουν, να γίνει σύμφωνα με την αίτηση.

Βικέντιος de Via Επίσκοπος Τήνου.

3

Αίτημα των ενοριτών του Σμαρδάκιτου προς τον επίσκοπο (4 Απριλίου 1815)

            ΑΚΤ φακ.52, φ.370

Εκλαμπρότατε και Σεβασμιότατε,

Ο Ε­φη­μέ­ριος του Σμαρ­δα­κί­του μα­ζί με τους Ε­πι­τρό­πους αυ­τής της ε­νο­ρια­κής εκ­κλη­σί­ας, ταπει­νοί ι­κέ­τες της ε­κλα­μπρό­τη­τας και σε­βα­σμιό­τη­τάς σας, σας πα­ρα­κα­λούν να θε­λή­σε­τε να δώ­σε­τε την ά­δεια να μπο­ρέ­σου­με να που­λή­σου­με έ­να χω­ρά­φι που α­νή­κει σ’ αυ­τήν την εκ­κλη­σί­α και που βρί­σκε­ται στην το­πο­θε­σί­α τη λε­γόμε­νη Πα­λιό­μυ­λο. Συ­νο­ρεύ­ει ο Λε­ο­νάρ­δος Κα­ρα­πέ­της και άλ­λοι και να χρη­σι­μοποι­ή­σο­με τα χρή­μα­τα που θα ει­σπρα­χθούν για να ι­κα­νο­ποι­ή­σου­με διά­φο­ρα χρέ­η αυ­τής της εκ­κλη­σί­ας, τα ο­ποί­α α­πό χρό­νο σε χρό­νο πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται σημα­ντι­κά, ε­πει­δή ο­φεί­λου­με να κα­τα­βά­λου­με για το δά­νειο το δέ­κα τοις ε­κατόν. Και ε­πει­δή αυ­τό το χω­ρά­φι εί­χε την υ­πο­χρέ­ω­ση να τε­λεί δυο Λει­τουρ­γί­ες το χρό­νο και να α­νά­βει το κα­ντή­λι κά­θε Σάβ­βα­το βρά­δυ σ’ αυ­τή την εκ­κλη­σία, α­να­λαμ­βά­νου­με ε­μείς οι αι­τού­ντες να ι­κα­νο­ποιού­με αυ­τές τις υ­πο­χρε­ώ­σεις σαν το χω­ρά­φι να υ­πήρ­χε, χω­ρίς να υ­πο­στεί την πα­ρα­μι­κρή ζη­μιά το λε­γά­το. Το χω­ρά­φι αυ­τό ε­κτι­μή­θη­κε για δια­κό­σιες σα­ρά­ντα τουρ­κι­κές πιά­στρες, από ει­δή­μο­νες ε­κτι­μη­τές. Αυ­τά ι­κε­τεύ­ου­με την ε­κλα­μπρό­τη­τα και σε­βα­σμιό­τητά σας, ώ­στε η χά­ρη κτλ.

Τήνος, Σμαρδάκιτο 4 Απριλίου 1815.

Ταπεινοί και υπάκουοι δούλοι

Γεώργιος Απέργης εφημέριος

Φραγκίσκος Πιπέρης και Ζάννες Ταμπουράκης, επίτροποι